Cự Giải 巨蟹

“Cự Giải” 巨蟹 là từ Hán Việt dùng để chỉ chòm sao Cự Giải – một trong mười hai cung hoàng đạo trong chiêm tinh học phương Tây, trong tiếng Anh gọi là “Cancer”. Khi phân tích theo ngữ nghĩa Hán tự, ta lý giải được sâu hơn ý nghĩa biểu trưng của chòm sao này trong văn hóa Đông – Tây.

“Cự” 巨 nghĩa là to lớn, như trong “cự đại” 巨大 (khổng lồ, vĩ đại);

“Giải” 蟹 là con cua, một loài động vật giáp xác sống dưới nước.

Ghép lại với nhau, “cự giải” 巨蟹 mang nghĩa “con cua lớn”, cũng là hình ảnh biểu tượng của chòm sao này.

Chòm Cự Giải vốn là một con cua khổng lồ trong thần thoại Hy Lạp, được nữ thần Hera phái đi tấn công Hercules trong lúc chàng chiến đấu với mãng xà Hydra. Nó đã bị Hercules giết chết. Nữ thần Hera vì thương tiếc con cua trung thành dũng cảm nên đã đưa nó lên trời và biến thành chòm sao Cự Giải.

“Cự Giải” 巨蟹 là một ví dụ sinh động về cách chuyển hóa hình tượng từ thần thoại phương Tây sang Hán ngữ mà vẫn giữ được nét đặc trưng tiêu biểu qua lựa chọn chữ. Với “cự” 巨 gợi đến vẻ ngoài to lớn, cứng cáp như lớp vỏ phòng vệ kiên cố và “giải” 蟹 là bản chất mềm mại như nước, tượng trưng cho một nội tâm mềm yếu, nhạy cảm, dễ bị tổn thương. Cụm từ này thể hiện khá chính xác những gì Cự Giải đại diện: một con người khép kín nhưng giàu tình cảm, cứng cỏi nhưng cũng mong manh và sâu lắng.

Ngoài ra, chòm sao Cự Giải còn có tên gọi khác là Bắc Giải (con cua ở phía Bắc), sở dĩ gọi như vậy là vì trong ngày hạ chí, (khoảng ngày 21 tháng 6 hằng năm), mặt trời nằm trên đỉnh đầu của người sống ở đường chí tuyến Bắc. Theo truyền thống, khi mặt trời đạt đến điểm này trên bầu trời, nó nằm trong chòm sao Cự Giải. Cũng vì lý do trên, Đường chí tuyến Bắc còn được gọi là hạ chí tuyến, chí tuyến Cự Giải hay nhiệt tuyến Bắc Giải.

Nhân tháng của Cự Giải đang ghé qua, xin gửi đến những bạn “cua lớn” cái ôm thật chặt! Mong rằng bạn sẽ được yêu thương tử tế như cách bạn âm thầm yêu thương người khác.

Bài viết: Mỹ Trinh
Hình ảnh: Cự giải, thủ bút của Thanh Đài nữ sĩ